انواع عقود لازم و جایز و بیان تفاوت های آن

تمامی قراردادهایی که ما به واسطه شغل یا موقیعت اجتماعی منعقد می کنیم و در ضمن آن متعهد یا متعهد له می شویم یا عقد لازم هستند یا عقد جایز در این مقاله انواع عقود لازم و جایز و بیان تفاوت های آن خواهیم پرداخت.

عقد لازم و خصوصیات آن

هنگامی که طرفین قرارداد، قرادادی را تایید و امضا می کنند، زمانی آن عقد دارای ارزش حقوقی خواهد بود که طرفین به تعهدات خود ضمن عقد پایبست باشند. گاهی ممکن است طرفین عقد به هیچ عنوان قدرت و اجازه بر هم زدن عقد را نداشته باشند در چنین شرایط آن عقد، عقد لازم خواهد بود مگر آن که شرایط فسخ عقد بنا بر رعایت قانون در بطن عقد ذکر گردیده باشد. بنابراین اگر طرفین در ضمن عقد بند یا شرطی گذاشته باشند مبنی بر اینکه هیچکدام از متعاملین نتوانند قرارداد خود را فسخ کننند این عقد یک عقد لازم است.آموزش مهارت و فنون حقوقی

ویژگی های عقد لازم

1.  زمانی بر هم زدن عقد لازم امکانپذیر است که آن کالای مورد معامله نقصی داشته باشد و طرف مقابل بدان آگاه نباشد به نوعی خیار عیب تحق پیدا می کند.
2. هر دو طرف قرارداد نسبت بر فسخ عقد رضایت داشته باشند.
3. هر دو طرف قرارداد با اراده و خواست خود اقدام به فسخ قرارداد نمایند.(اقاله)

نکته حقوقی که باید ببدانید: در اقاله اراده و خواست دو طرف شرط فسخ است، بنابراین در صورت عدم وجود اراده یکی از دو طرف که اقدام به انعقاد عقد کرده است امکان فسخ قرارداد ممکن نخواهد بود.کتاب آموزش تخصصی و کاربردی کار در دفاتر اسناد رسمی

انواع عقود لازم :

عقود لازم خود انواع مختلفی دارد که شاید همه ما در طول زندگی حداقل یکی از آن را منعقد ساخته و یکی از طرفین معامله بوده ایم در ضمن مقاله انواع عقود لازم و جایز و بیان تفاوت های آن، به بیان گونه های مختلف عقد لازم خواهیم پرداخت.

عقد بیع:

عقد بیع عقدی است که به موجب آن فردی مالی را ما به ازاء دریافت مالی دیگر یا پول یا وجه نقد به فردی تسلیم می نماید.
در واقع به موجب عقد بیع فروشنده یا بایع، مالکیت کالا را در برابر دریافت وجه یا مالی دیگر به خریدار انتقال می دهد.

عقد اجاره:

عقد اجاره عقدی است که به موجب آن طرفی از قرارداد از طرف مقابل به ازاء در اختیار گذاشتن مال خود اجرت دریافت مینماید.
برای مثال:
فردی یک باب مغازه خود را به مدت یک سال (مدت زمان در بطن قرارداد قید می گردد) در اختیار فردی قرار میدهد و ما به ازاء آن از فرد مقابل اجرت دریافت می نماید.تفاوت اجاره نامه رسمی و عادی

عقد مزارعه:

مزارعه یک عقد کوتاه مدت در زمینه کشاورزی است. در عقد مزارعه که در ارتباط با محصولات کشاورزی است محصول به دست آمده میان طرفین عقد نیز تقسیم می گردد.
یک نکته بسیار مهم در عقود مزارعه آن است که در ضمن عقد مزارعه باید مدت قرارداد مزراعه حتما در ضمن قرارداد ذکر شود علاوه بر مدت می بایست نوع فعالیت یعنی کشت و زراعت و میزان و مقدار و قدرالسهم طرفین معامله مزراعه کاملا روشن و دقیق باشد . البته امروز عقد مرازعه تقریبا کارایی خودش را از دست داده ولی بازهم کسانی هستند که در این قالب قراردادهای خود را منعقد می کنند.

عقد مساقات:

عقد مساقات به معنای سیراب نمودن درختان است. عقد مساقات میان صاحب باغ و عامل (سیراب کننده درختان) منعقد میگردد. به موجب عقد مساقات عامل متعهد می شود درختان را سیراب نماید سپس محصول باغ به نسبت آنچه در عقد توافق نموده اند میان آن دو تقسیم خواهد شد.

 عقد صلح:

عقد صلح عقدی لازم است. موضوع عقد صلح کمی متفاوت از عقد بیع، اجاره و غیره می باشد. صلح به معنای سازش و دوستی میان طرفین قرارداد است. به موجب عقد صلح طرفین قرارداد بر امری با یک دیگر موافقت می نمایند. گاهی ممکن است به منظور جلوگیری از اختلافات احتمالی در آینده عقد صلح میان طرفین قرارداد منعقد گردد.صلح عمری چیست ؟ همراه با فیلم آموزشی

عقد جایز و ویژگی های آن :

در ادامه مقاله انواع عقود لازم و جایز و بیان تفاوت های آن بهعقد جایز و ویژگی های آن خواهیم پرداخت. در عقد جایز هر زمان که طرفین قرارداد اراده نمایند می توانند نسبت به فسخ عقد اقدام کنند.

ویژگی های عقد جایز:

• عقد جایز بدون هیچ علتی قابل فسخ است.
• در عقد جایز نیاز به موافقت به جهت فسخ عقد از سوی طرف مقابل قرارداد نیست.

انواع عقود جایز :

عقد ودیعه:

ودیعه عقدی معین است، به موجب عقد ودیعه، ودیعه گذار مال خود را به ودیعه گیر   می سپارد تا از مال او به صورت بدون هزینه نگهداری نماید.د در عقد ودیعه لازم است شرایط عقد توسط مستودع پذیرفته گردد و بدون دریافت اجرت از مودع اقدام به حفظ و نگهداری از موضوع عقد نماید.

عقد عاریه:

به موجب عقد عاریه یک طرف معامله به طرف مقابل چنین حقی را می دهد که بدون پرداخت هزینه از عین مال بهره گیرد. در عرف همان قرض دادن شی به هم نوع است.

عقد وکالت:

به موجب عقد وکالت، شخصی تحت عنوان موکل شخصی دیگر را تحت عنوان وکیل به انجام امری جانشین خود می نماید. عقد وکالت من جمله عقودی است که در سالهای اخیر کارایی بیشتری نسبت به سایر انواع عقود جایز داشته است.

عقد مضاربه:

من جمله عقود جایز که کمتر به آن پرداخته شده عقد مضاربه است که در مقاله انواع عقود لازم و جایز و بیان تفاوت های آن، بیشتر به این عقد مهم خواهیم پرداخت. عقد مضاربه عقدیست که یک طرف سرمایه مورد نیاز به جهت تجارت را تأمین می نماید و طرف دیگر عمل تجارت و کسب سود با سرمایه موجود را عهده دار میگردد. دو طرف در سود به دست آمده شریک می گردند.

عقد شرکت:

در عقد شرکت دو یا چند نفر با یک دیگر به معامله مبادرت مینمایند. معامله بر مالی صورت میگیرد که میان آنها مشترک است.

شرایط لازم به جهت وقوع عقد عاریه :

1. اراده دو طرف معامله و رضایت آنها نسبت به انعقاد عقد.
2. موضوع عقد عاریه تعیین شده باشد.
3. طرفین عقد دارای اهلیت باشند.
4. موضوع مورد معامله مطابق شرع باشد.

تفاوت عقد لازم و عقد جایز :

چنانچه در روند مقاله انواع عقود لازم و جایز و بیان تفاوت های آن، بدان اشاره نمودیم عقد لازم قابل فسخ توسط یکی از طرفین معامله نیست مگر با وجود یکی از شرایط مندرج در قسمت فوق. ولیکن عقد جایز چنانچه یکی از طرفین اراده نسبت به فسخ عقد نماید، عقد قابل فسخ خواهد بود. یکی دیگر از تفاوت های عقد لازم و جایز در فوت یکی از طرفین عقد است، چنانچه در عقد جایز یکی از طرفین فوت نماید عقد از بین خواهد رفت. ولیکن عقد لازم بدین گونه نیست. یک نکته مهم : به هنگامی که ندانیم عقد لازم است یا جایز بنا بر اصل حقوقی اصل بر لازم بودن عقد است و به آن عقد در چهارچوب عقد لازم عمل خواهد شد.

سوالات متداول