تعریف عقد صلح و انواع آن

ماده ۷۵۲ قانون مدنی بیان داشته است: «صلح ممکن است یا در مورد رفع تنازع موجود و یا جلوگیری از تنازع احتمالی یا در مورد معامله و غیر ان واقع شود.»
آنچه که از این ماده قانونی و سایر مواد قانونی مرتبط با عقد صلح استنباط می شود این است که اول از همه عقد صلح عقدی لازم بوده و مگر در شرایط خاص قابل فسخ نمی باشد.مثل شرط فسخ در صلح عمری که مصالح می تواند هر زمان که بخواهد بدون حضور متصالح عقد صلح را فسخ نماید و یا در موارد اقاله.تفاوت عقد صلح و عقد هبهتنظیم سند بذل مهریه محضری
اما قانونگذار در ماده قانونی فوق موارد عقد صلح را وسیع تر از آنچه که از معنای عرفی و عامیانه کلمه صلح (سازش و آشتی) است ، در نظر گرفته است:

• در هر مورد که حقی بین دو نفر مشتبه است، یا مورد نزاع قرار گرفته است، یا هدف این است که از تنازع احتمالی پرهیز شود، عقدی که بر این مبنا و گذشت های متقابل طرفین واقع می شود صلح است، هرچند که نتیجه آن ایجاد حق یا انتقال یا اسقاط آن حق باشد.
• صلحی که دارای دوطرف می باشد، مصالح و متصالح، «مصالح»کسی است که مالی یا امری را به دیگری واگذار می نماید. «متصالح»کسی است که آنرا قبول می نماید.
  عقد صلح دارای شرایط و اصول قانونی و شرعی می باشد که به تفصیل در مبحث صلح عمری چیست ؟ همراه با فیلم آموزشی در گذشته بیان نمودیم.
  اکنون به نوع خاصی از صلح ، بنام صلح محاباتی می پردازیم.
  صلح محاباتی عقد معوضی است که به طور عمدی تساوی عرفی ارزش اقتصادی بین عوضین رعایت نشده است.
  مثل آنکه شخصی ماشین خود را در ازای یک خودکار به دیگری صلح کند.

تعریف عقد هبه و شرایط تحقق آن

به موجب ماده 795 قانون مدنی ، هبه عقدی است که به موجب آن ، یک نفر مالی را مجانا به شخص دیگری تملیک می کند .
بر اساس این ماده عقد هبه عبارت است از اینکه یک نفرمالی را به طور مجانی و رایگان به کسی می بخشد  و در مقابل چیزی دریافت نمی کند .البته می توان در عقد هبه شرط قرار داد.مثلا شخصی ماشینش را به پسرش هبه کند و در مقابل از او بخواهد که به برادرش رانندگی یاد بدهد.. زمانی که کسی بطور رایگان چیزی را به شخصی می بخشد ، به آن هدیه می گویند.آموزش مهارت و فنون حقوقی
از ماده قانونی فوق به سه نکته مهم می توان پی برد:

1. هبه ، عقد محسوب میشود و جزو عقود معینه شناخته می شود و در نتیجه آثار و جوانب قانونی و شرعی از طرف قانون و قانونگذار بر آن مترتب می شود.
2. مال مورد بخشش حتما باید بصورت رایگان و مجانی در اختیار و ملکیت شخص متهب قرار بگیرد.
3. مال مورد هبه باید این قابلیت را داشته باشد که بلافاصله متهب بتواند آن را از واهب قبض نماید و مالک آن شود.تفاوت عقد صلح و عقد هبه بهمراه فیلم آموزشی

ارکان تشکیل دهنده عقد هبه:

• واهب: شخصی است که مالی را به طور رایگان به شخصی می بخشد .
• متهب: عبارت است از کسی که به موجب عقد هبه مالی را به دست می آورد .
• عین موهوبه: عبارت است از مالی که به موجب عقد هبه به مالکیت دیگری در می آید .
  اکنون که ماهیت قانونی و ارکان تشکیل دهنده عقد هبه را شناختیم به مقایسه آن با صلح محاباتی میپردازیم.

شباهت ها و تفاوتهای عقد هبه و عقد صلح محاباتی

همانطور که در دو نوشته قبل بیان کردیم هبه و صلح در اصطلاح عامیانه شاید شبیه هم باشند لکن آثار حقوقی و قانونی که بر آنها مترتب میشود گوناگون می باشد.کتاب آموزش تخصصی و کاربردی کار در دفاتر اسناد رسمی
این شباهت زمانی بیشتر بنظر می رسد که هبه بعنوان هدیه یا بخشش با صلح محاباتی مقایسه میشود که در آنجا نیز نوعی بخشش و هدیه دادن شکل میگیرد.زیرا که مال باارزش بالا در مقابل مالی با ارزش بسیار کم به شخصی صلح می شود .
این شباهت ها برخلاف ظاهر امر بسیار محدود هستند:

• هر دو عقد محسوب میشوند و تابع قوانین مربوطه
• خیارات فسخ باستثنائء خیار فریب یا تدلیس در آنها ورود پیدا نمیکند.
• در هر دو مورد سفیه یا صغیر نیز میتواند عمل قبض را انجام دهند.

تفاوت عقد صلح و هبه

در مقابل تفاوتهای این دو عقد بیشتر و متعدد میباشد.

صلح از دو طرف لازم است لکن هبه عقدی جایز محسوب میشود.

صلح می تواند معوض باشد لکن هبه مجانی است لکن همانطور که بیان کردیم ،شرط عوض می توان کرد.
عقد هبه تا زمان قبض اثری ندارد و شرط صحت هبه تملیک می باشد،اما صلح محاباتی قبل از قبض نیز عقدی است کامل و الزام آور.
قبض عین موهوبه از طرف صغیر ممیز و سفیه صحیح است لکن در عقد صلح فقط در صلح محاباتی این ویژگی وجود دارد و در سایر عقود صلح اهلیت لازم است.
برای صحت صلح طرفین باید اهلیت معامله و تصرف در مورد معامله را داشته باشندولی در هبه یک استثناء وجود دارد و آن در مورد صغیر و سفیه که می توانند صلح بلاعوض را قبول کنند و نیازی به وجود اهلیت نیست.
موارد فوق تفاوتهای عمده هبه و صلح محاباتی محسوب می شود.اسماعیل وفایی سردفتر و مدیر آموزشگاه حقوقی وفاگستر در خصوص مبحث فوق ویدیو ذیل را تهیه کرده است.

فیلم های زیر را ببینید

ویدیو تفاوت عقد هبه و عقد صلح

سوالات متداول