تخلفات و جرایم گمرکی

دریافت حقوق گمرکی و مالیات از منابع درآمدی دولت هر کشوری است از آنجا که گمرک کشور راه ورود و خروج انواع کالاها است، همواره زمینه برای کلاهبرداران تخلفاتی در جهت عدم پرداخت و یا دور زدن پرداخت مالیات وجود دارد و این تخلفات ممکن است خسارات جبران ناپذیری را در پی داشته باشند؛ برای آشنایی با تخلفات و جرایم گمرکی و انواع آن با آموزشگاه وفاگستر تا پایان مطلب همراه باشید.
گمرک یک نهاد دولتی است که قوانین مصوب در خصوص اخذ عوارض و مالیات‌ها و نحوه ورود و خروج کالاها به کشور را به عهده دارد. حقوق گمرکی دارای دو مفهوم عام و خاص است که در ادامه توضیح دادیم.
حقوق گمرکی عام مانند حق بازدید از کالاها، بازکردن بسته‌ها و دیدن محتویات است و شامل ثبت مشخصات کالا و نمونه برداری از کالاها است.طبق قانون سازمان جهانی گمرک  World Customs Organization (WCO))سازمان بین دولتی، که مقر اصلی آن در بروکسل بلژیک است): هرگونه نقض قانون گمرکی و یا سعی در نقض آن تخلف گمرکی محسوب می شود. تخلفات گمرکی شامل: قاچاق، تخلف از مقررات گمرکی و تخلف نسبت به سایر مقررات گمرکی است.

تخلفات گمرکی خاص

در مفهوم خاص برای حقوق گمرکی خاص حقوق ورودی است که مطلقا توصیف مادی داشته و در مالیات‌های غیر مستقیم قرار گرفته است. تخلف گمرکی خاص زمانی اتفاق می افتد که موجب خسارت و آسیب به دولت شود. حقوق گمرکی خاص در قوانین ومقررات گمرکی به معنای حقوق ورودی است و در دسته ی مالیات های غیرمستقیم جای می گیرد.

تخلفات گمرکی عام

تخلفات گمرکی در مفهوم عام توصیفی غیر مالی دارد و در خصوص امتیازات قانونی آن است. حقوق گمرکی درمفهوم عام مربوط به حقوق غیرمالی دولت است، و تخلفات گمرکی عام شامل امتیازاتی قانونی است که افرادی بر خلاف قانون که مغایر با نظام نامه و سایر مقررات گمرکی باشد کالایی تببین کنند و یا از توزیع آن مطابق روال قانونی جلوگیری کنند؛ تخلفات گمرکی عام هم می تواند موجب خسارت به دولت شود. آموزش مهارت و فنون حقوقی

انواع تخلفات گمرکی

به تمامی فعالیت‌های مخالف و متضاد مقررات و قوانین گمرکی تخلف گمرکی گفته می ‌شود.

• تخلف گمرکی مخالف قانون امور گمرکی (عدم اظهار یا کم اظهاری)

اظهار کالا در گمرک به این معنی است که صادر کننده، وارد کننده و یا وکیل ایشان به گمرک اعلام میدارند که کالایی که او قصد خروج آن از گمرک را دارد چیست و روند و روال های قانونی برای خروج کالا طی می شود، و مواردی مانند عوارض و و مالیات پرداخت می گردند. در برخی موارد کالای اظهار نشده مجاز بوده و ماخذ حقوق گمرکی و حقوق و عوارض کالاهای اظهار شده کمتر باشد.

در این میان هرگاه صاحبان کالا در بین کالاهایی که قصد خروج آنها را دارند دارای کلیه مدارک و اسناد لازم بوده است کالاهای اظهار نشده دیگری را که مجاز می باشد و ارزش حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض آن کمتر از ارزش و سود بازرگانی کالای خود قرار دهند، مرتکب تخلف گمرکی می شوند.

• تخلف گمرکی مخالف با قوانین امور گمرک (اقدام عملی)

شامل خارج کردن کالای تجاری بخشوده و ترخیص شده (چه در حین خروج کالا از گمرک و یا پس از خروج از گمرک) بدون ارائه اظهارنامه هست. هرگاه صاحبان کالا بدون تسلیم اظهار نامه گمرکی خود، کالای تجارتی مجاز را در حین خروج از گمرک یا بعد از خروج گمرک بیرون ببرند و یا  کالای مجازی که برای واردات و صادرات آنها در صورت رعایت ضوابط و مقررات گمرک نیازی به اخذ مجوز ندارند را تحت عنوان کالای مجاز دیگر اعلام کنند که حقوق گمرکی و حقوق ورودی و عوارض آن بیشتر باشد و با عنوانی دیگر و با استناد خلاف واقع، مخالف با قانون امور گمرکی محسوب می گردد و مرتکب تخلف گمرکی می شوند.

• تخلف گمرکی ناشی از نقض مقررات آیین نامه ای (تخلفات انتظامی)

در این نوع تخلفات صرفا با نقض مقررات آیین نامه ای انجام گرفته بدون اینکه عمل انجام شده زیان مالی و خسارت برای دولت داشته باشد.

• تخلف گمرکی همراه با آسیب مالی دولت

هرگاه بعد از پذیرش اظهار نامه: در بخش پذیرش اظهارنامه گمرکی مدارک و اسناد بصورت اجمالی بررسی می گردد و بعد از آنکه رایانه مرکزی اظهارنامه را فراخوانی کرد. در این مرحله، قبل از ترخیص کالا: فیش بانکی جهت تائید پرداخت آن توسط صندوق صادر میگردد؛ و اگر مغایرتی یافت شود که موجب خسارت مالی به دولت شود، باید وجوه متعلقه دریافت شود و افزون بر اخذ مابه التفاوت مبلغ دیگری هم به عنوان جریمه که معادل ده درصد تا یک برابر مبلغ مابه التفاوت است بنابر تشخیص رئیس اداره ی گمرک محل دریافت می شود.

مرجع صالح به رسیدگی به تخلفات گمرکی

مرجع رسیدگی به اختلافات ناشی از مقررات گمرکی، کمیسیون های مرتبط و مرجع رسیدگی به اختلافات غیر کیفری گمرکی نظیر اختلاف در تشخیص نوع کالا و تطبیق آن با مندرجات تعرفه گمرکی است و آرای قطعی صادره از آن کمیسیون، قابل اعتراض و شکایت در دیوان عدالت اداری می باشد. کتاب آموزش تخصصی و کاربردی کار در دفاتر اسناد رسمی

مرور زمان در تخلفات گمرکی

براساس ماده واحد اصلاحی ماده 16 قانون امور گمرک:  برای گمرک و صاحب کالا هشت ماه از تاریخ صدور ترخیص کالای مورد بحث از گمرک می باشد که در هنگامی که بین گمرک (دریافت وجه کمتر از صاحب کالا) و نیز صاحب کالا (دریافت وجه بیشتر) اصلاحی مبنی بر اختلاف و اشتباهی بین وجوه پرداختی و دریافتی به وجود می آید، و در اینصورت گمرک و یا صاحب کالا وجه را مطالبه یا استرداد می کنند؛ و تا۶ ماه از تاریخ امضاء پروانه یا پته گمرکی مهلت دارند مبلغ مورد نظر را مطالبه کنند.

اسماعیل وفایی سردفتر و مدیر آموزشگاه حقوقی وفاگستر

سوالات متداول