نصب امین چیست ؟

نصب امین یکی از امور حقوقی در قانون مدنی و امورحسبی است، امین به معنای امانتدار و کسی است که مردم به علت درستی و صداقت به او اعتماد می کنند. منظور از امین کسی است که مال دیگری را برای صاحب و به نفع او در تصرف دارد، خواه در مقابل اجرتی دریافت کند یا مزدی نگیرد. چنانچه افراد توانایی اداره کردن امور حقوقی و مالی خود را نداشته باشند و شخصی به صورت قراردادی یا قانونی برای اداره امور وی وجود نداشته باشد، مرجع صالح با رعایت شرایط قانونی اقدام به نصب امین برای او می نماید. برای آشنایی بیشتر با این مبحث تا پایان مطلب با آموزشگاه آزاد خدمات حقوقی وفاگستر همراه باشید.نصب امین چیست ؟

نصب امین

نصب امین برای شخص محجور، جنین، عاجز و یا برای شخص غایب مفقوالاثر جهت حفاظت از اموال او می باشد که در قانون مدنی پیش بینی شده است، تا اموال افرادی که توان اداره امور مالی خود را ندارند اداره نماید. اجرت امین مشخص نخواهد بود و حق الزحمه امین اموال را شورای حل اختلاف و یا دادگاه تعیین خواهد کرد؛ خواه به موجب عقد باشد یا به حکم قانون. در پاره ای از موارد قانون حمایت خانواده و قانون مدنی، تعیین یا نصب امین را نیز برای حمایت از محجوری که تحت ولایت قهری پدر و جد پدری بوده است پیش بینی نموده است. اگر هر دوی اولیای قهری (پدر یا جد پدری) زنده باشند، در صورتی که یکی از آنها نتواند امور محجور را اداره کند، دیگری موظف به انجام این امور است و نوبت به تعیین یا نصب امین توسط دادگاه نمی رسد. دوره های آموزش دفتر اسناد رسمی ویژه بازار کار

تفاوت تعیین امین و ضم امین

تفاوت تعیین امین و ضم امین این است که امین تعیین شده، به تنهایی امور محجور را اداره می کند و جایگزین ولی قهری می شود و در تمامی مواردی که قانون تعیین امین را ضروری می داند، دادستان و یا هر فرد ذینفعی می تواند از دادگاه صالح تقاضای تعیین امین را داشته باشد. در حالیکه امین منضم با ولی قهری همکاری می کند و مشترکاً با او امور محجور را اداره می کند. امین می تواند برای انجام امور تقاضای اجرت نماید، میزان اجرت امین با رعایت کار امین و مقدار اشتغالی که برای او حاصل گردیده و محلی که امین در آن جا اقامت دارد و میزان عایدی شخصی که به امین نیازمند است، تعیین می گردد.

موارد ضم امین در قانون مدنی

بر اساس قانون مدنی هرگاه ولی قهری شایستگی اداره امور محجور را به تنهایی نداشته باشد، دادگاه می تواند شخص مورد اعتمادی را تعیین کند تا با همکاری ولی قهری، کارهای محجور را انجام دهد. بر اساس ماده 1184 قانون مدنی: (هر گاه ولی قهری طفل رعایت غبطه ی صغیر را ننماید و مرتکب اقداماتی شود که موجب ضرر مولی علیه گردد به تقاضای یکی از اقارب وی و یا به درخواست رئیس حوزه ی قضایی پس از اثبات دادگاه ولی مذکور را عزل و از تصرف در اموال صغیر منع و برای اداره ی امور مالی طفل فرد صالحی را به عنوان قیم تعیین می نماید. همچنین اگر ولی قهری به واسطه ی کبر سن و یا بیماری و امثال آن قادر به اداره اموال مولی علیه نباشد و شخصی را هم برای این امر تعیین ننماید طبق مقررات این ماده فردی به عنوان امین به ولی قهری منضم می گردد.) اگر ولی قهری به واسطه کبر سن و یا بیماری قادر به اداره اموال مولی علیه نباشد و شخصی را هم برای این امر تعیین ننماید، طبق‌ مقررات این ماده فردی به عنوان امین به ولی قهری منضم می ‌گردد. آموزش مهارت و فنون حقوقی

بر اساس ماده 1186 قانون مدنی: (در مواردی که برای عدم امانت ولی قهری نسبت به دارایی طفل امارات قویه موجود باشد مدعی العموم مکلف است از محکمه ابتدایی رسیدگی به عملیات او را بخواهد. محکمه در این مورد رسیدگی کرده در صورتی که عدم امانت او معلوم شد مطابق ماده 1184 رفتار می نماید.)

موارد تعیین امین یا نصب امین برای شخص محجور

بر اساس ماده 1187 قانون مدنی: (هر گاه ولی قهری منحصر به واسطه ی غیبت یا حبس به هر علتی که نتواند به امور مولی علیه رسیدگی کند و کسی را هم از طرف خود معین نکرده باشد حاکم یک نفر امین به پیشنهاد مدعی العموم برای تصدی و اداره ی اموال مولی علیه و سایر امور راجعه به او موقتا معین خواهد کرد.) بر اساس این ماده؛ ولی قهری منحصر به فرد باشد ؛ با توجه به اینکه ولی قهری بر اساس قانون مدنی شامل پدر و جد پدری است ، هر گاه یکی از اولیای قهری ( پدر یا پدر بزرگ) فوت کرده باشد و ولی قهری منحصر دیگر به دلایلی نتواند امور محجور تحت ولایت قهری خود را انجام بدهد، دادگاه اقدام به تعیین امین می نماید. زمانی امین موقت توسط دادگاه تعیین می شود که یک مانع موقت مانند حبس، زندانی شدن، غیبت ولی قهری منحصر را از انجام وظایف خود در مقابل شخص محجور باز داشته باشد. کتاب آموزش تخصصی و کاربردی کار در دفاتر اسناد رسمی

موارد نصب امین توسط دادگاه

1.      نصب امین برای اداره دارایی غائب مفقوالاثر

زمانیکه غائب مفقوالاثر برای اداره اموال خود تکلیفی معین نکرده باشد و کسی هم نباشد که قانوناً حق تصدی امور او را داشته باشد، محکمه برای اداره اموال او یک نفر امین معین خواهد کرد، در غیر اینصورت دادگاه در این خصوص دخالت نخواهد کرد مگر وقتی نماینده فوت کند یا صلاحیت وی برای اداره اموال زایل گردد . توجه شود تا زمانیکه امین تعیین نشود، اداره اموال بر عهده دادستانی است.

نگهداری و حفاظت از اموال غائب مفقوالاثر در خارج از کشور:

چنانچه اموال غائب مفقوالاثر در خارج از کشور باشد، مأمورین کنسولی می توانند برای اداره اموال ایرانیان که محتاج تعیین امین می باشند و در حوزه ماموریت آن ها است موقتا نصب امین نمایند و تا تعیین امین موظف به نگهداری و حفاظت از اموال غائب می باشند.

اخذ تضمین از امین غائب مفقوالاثر:

محاکم از امینی که معین می نمایند می توانند تقاضای ضامن یا تضمینات نمایند. گواهی انحصار وراثت چیست؟

2.      نصب امین در صورت غیبت، حبس یا ناتوانی ولی قهری

هرگاه ولی قهری نتواند به امور مولی علیه رسیدگی کند و کسی را هم از طرف خود معین نکرده باشد، حاکم یک نفر امین به پیشنهاد مدعی العموم برای تصدی و اداره اموال مولی علیه به او موقتاً معین خواهد می نماید.

3.      نصب امین برای سهم الارث جنین در صورت عدم حضور ولی یا وصی

مطابق بند 1 ماده 103 قانون امور حسبی، برای اداره سهم الارثی که ممکن است از ترکه متوفی به جنین تعلق بگیرد در صورتی که جنین وصی یا ولی نداشته باشد، دادستان یا اقربای جنین می توانند درخواست تعیین امین نمایند .

4.      نصب امین برای اداره اموالی که به مختص مصارف عمومی است

دادستان و هر ذی نفع می تواند برای اداره اموالی که مختص مصارف عمومی است و مدیری نداشته باشد در خواست نصب امین نماید.

اسماعیل وفایی سردفتر و مدیر آموزشگاه حقوقی وفاگستر

سوالات متداول