گواهی است که توسط شورای حل اختلاف آخرین محل اقامتگاه متوفی صادر می شود و در آن ورثه میزان سهم الارث آن مشخص می شود.
نکته: برای فوت شدگان بعد از سال ۹۵ نیاز به اخذ مالیات بر ارث برای گرفتن گواهی انحصار وراثت نیست.
آثار داشتن گواهی حصر وراثت چیست؟
ورثه یا هر ذینفعی برای برای هر اقدام حقوقی در ادارات دولتی، دفاتر اسناد رسمی، بانک ها و غیره نیازمند گواهی مذکور است. بنابراین اگر انحصار وراثت نکنیم امکان تقسیم و یا انتقال ترکه و مراجعه به ادارات دولتی بانک ها نیست.
مدارک لازم برای درخواست انحصار وراثت چیست؟
- گواهی فوت متوفی که در سال ۹۸ در بعضی استان ها از جمله تهران به صورت الکترونیکی و از طریق سامانه درخواست گواهی فوت اخذ می شود.
- استشهادیه محضری
- شناسنامه متوفی
- عقدنامه یا رونوشت
- شناسنامه وراث تنظیم اسناد ورثه ای همراه فیلم آموزشی
- احیاناً وصیت نامه رسمی شخص فوت شده”گواهی انحصار وراثت چیست؟”
برگه استشهادیه محضری حصر ورثه چیست؟
یکی از مراحل اخذ گواهی حصر وراثت داشتن برگه استشهادیه است.
به این صورت که سه نفر در یکی از دفاتر اسناد رسمی حاضر می شوند و با پر کردن فرم مخصوص استشهادیه افراد فوت شده، گواهی می کنند که ورثه متوفی چه کسانی هستند. دفتر اسناد رسمی نیز امضا ایشان را گواهی و تصدیق می کند.کتاب آموزش تخصصی و کاربردی کار در دفاتر اسناد رسمی
وراث چه کسانی هستند؟
سوالی است که جواب آن مفصل است اجمالاً اینکه مذاهب و ادیان شناخته شده در قانون اساسی در مسئله ارث از مقررات مربوط به خود پیروی می کنند اما برای ایرانیان مسلمان و شیعه ملاک عمل مقررات قانون مدنی است. وراث نسبی بر طبق قانون ۳ دسته هستند که در صورتی که حداقل یک نفر از طبقه قبل باشد نوبت به افراد طبقه بعد نمی رسد.
گواهی انحصار وراثت چیست؟
طبقات ارث مطابق قانون مدنی
الف) طبقه اول:
- همسر متوفی
- پدر و مادر
- فرزندان و در نبود فرزند، نوه یا نوه ها
ب) طبقه دوم:
- پدر بزرگ و مادربزرگ
- همسر متوفی
- خواهر و برادر و در نبود ایشان فرزندان آنها
ج) طبقه سوم:
- همسر متوفی، عمه، عمو، دایی، خاله متوفی و در نبود ایشان فرزندان آنها
- در نبودن افراد مذکور نوبت به عمه، عمو، خاله، دایی، پدر و مادر متوفی می رسد.
زن و شوهر به عقد دائمی هم در تمام طبقات جزء وراث محسوب می شوند.
گواهی انحصار وراثت چیست؟
انواع گواهی انحصار ورثه:
اگر متوفی دارای اموال باشد بایستی گواهی انحصار وراثت نامحدود اخذ کرد و اگر دارای اموال نیست صرف گرفتن گواهی انحصار وراثت محدود کفایت می کند. توجه داشته باشید اگر بعداً بخواهید ملک یا مال موروثی را بفروشید نیازمند گواهی انحصار وراثت نامحدود می باشید.
از لحاظ هزینه بین این دو تفاوت نیست. اما حیث مدت زمان بین آنها اختلاف است. از مراحل اخذ گواهی انحصار وراثت نامحدود انتشار آگهی است. فاصله بین انتشار آگهی در روزنامه تا زمان صدور گواهی یک ماه است. در خصوص نشر آگهی نیز لازم نیست کار خاصی انجام بدهید شعبه شورای حل اختلاف به پرونده رسیدگی می کند و خودشان رایگان نشر آگهی می کنند.مشاوره ثبتی دفتر اسناد رسمی
سوالات متداول
ممکن است که به هر دلیل یکی از وراث یا حتی به چند نفر از آنها دسترسی نباشد و یا همکاری لازم را نداشته باشند و یا خارج از کشور باشند. به عبارت دیگر به مدرک شناسنامه ایشان دسترسی نیست در این موارد به تقاضای ذی نفع شورای حل اختلاف از اداره ثبت احوال در این خصوص استعلام می کند. پس نگران عدم همکاری یکی از وراث مطلقاً نباشید.
بهتر است که بدون اینکه اعلام کنید قبلاً تقاضای صدور گواهی مذکور را کرده اید دوباره اقدام به اخذ آن کنید.
بر طبق قانون شورای حل اختلاف آخرین محل اقامت متوفی صالح به صدور گواهی است. اما می توانید اعلام کنید که در تهران زندگی می کرده است، در این خصوص کنکاش نخواهد شد، بنابراین اعلام اشتباهی محل فوت متوفی ضمانت اجرایی ندارد.
این سوال پاسخ داده شد هرکدام از وراث می تواند به تنهایی و بدون مدارک سایر وراث هم تقاضای صدور گواهی حصر ورثه کند در صورت اصل مدارک، از اداره ثبت اخوال استعلام خواهد شد.
هر کدام از ذینفعان و ورثه می توانند با مراجعه به مرجع صادرکننده گواهی درخواست کپی برابر اصل کنند.
بله هر کسی که نسبت به به مفاد آن اعتراض داشته باشد بدون قید مدت می تواند نسبت به اعتراض اقدام نماید.
بله اگر وراث گواهی را اخذ نکرده باشند هر ذینفعی می تواند از شورای حل اختلاف با ذکر دلیل ، تقاضای صدور گواهی انحصار وراثت برای فرد فوت شده کند.
در جواب باید گفت اگر مطمئن هستید که گواهی انحصار وراثت اخذ شده است ولی شما اطلاعاتی در مورد شعبه و کلاسه پرونده ندارید توصیه می کنیم به ساختمان مرکزی شورای حل اختلاف در تهران مراجعه کنید تا از طریق رایانه با جستجوی نام متوفی و وراث از شعبه صادر کننده گواهی مطلع شوید.
بله قطعاً.چه از طریق دادگاه مطالبه مهریه شود و چه از طریق اداره اجرای ثبت، یکی از مدارک لازم “گواهی حصر وراثت” است. توضیح مختصر اینکه اگر متوفی مالی داشته باشد اول بدهی او مثل مهریه پرداخت می شود و بقیه مال بین وراث تقسیم خواهد شد.