تعریف جعاله
جعاله در لغت به معنای اجرت و دستمزد است. ترجمه آن به انگلیسی میتواند Reward باشد.
جعاله عبارت است از التزام شخصی، به پرداخت اجرت و پاداش معلوم در مقابل عملی، اعم از اینکه عامل، معین باشد یا نه.
شخص متعهد را جاعل و طرف مقابل را عامل، و اجرت را جُعل مینامند. برای مثال شخصی میگوید اگر کسی حیوان یا ماشین را پیدا کرد، 200 هزار تومان به او پاداش میدهم، به این عمل جعاله گفته میشود.
در واقع جعاله نوعی سفارش کار است و همان طور که در ماده561 قانون مدنی آمده، عبارت است از : { التزام شخصی به ادای اجرت معلوم در مقابل عملی اعم از این که طرف قرارداد، معین باشد یا غیرمعین}.
طبق این ماده می توان در تعریف جعاله گفت یعنی اگر کسی به دیگری گفت فلان کار را برای من انجام بده ، چه این شخص معین باشد چه نباشد ، باید اجرت او را بپردازد .مراحل تنظیم سند رهنی بانک مسکن
انواع عقد جعاله
۱- جعاله خاص
در جعاله خاص، ایجاب برای شخص معین است و طرف خطاب، یک یا چند نفر خاص هستند.
بطور مثال این که پدر به فرزند خود بگوید که اگر ظرف یک هفته ماشینش را برایش بفروشد، مبلغی مشخص به او خواهدداد.در جعالهی خاص، فرد جاعل قصد و نیت خود را تنها برای یک یا چند نفر معین مطرح میکند و کس دیگری نمیتواند با انجام دادن آن کار، دستمزد را دریافت کند.
۲- جعاله عام
در جعاله عام، هدف جاعل، رسیدن به هدف خود است و برای او فرقی ندارد که کار مورد نظر توسط چه کسی انجام شود. به عنوان مثال، میگوید که هر کس فلان کار را انجام دهد، به او مبلغی مشخص پاداش میدهد.
قرارداد جعاله از جمله عقود معین است و جاعل خود را ملزم میکند که در صورت انجام شدن کاری دستمزد و اجرتی پرداخت نماید. به عنوان مثال، فردی که یک سگ خود را گم کرده است آگهی میکند که هر کس حیوان گمشده او را پیدا کرد، پاداشی مشخص دریافت میکند.
ارکان عقد جعاله و اوصاف آن
از سه رکن تشکیل شده است وحتما باید این سه عنصر با هم وجود داشته باشد تا عقد جعاله به درستی جاری شود
ارکان جعاله عبارتند از :
جاعل : جاعل کسی است که درخواست انجام کاری را کرده است . مثلا کسی اعلام میکند اگر کسی اتومبیل گمشده او راپیدا کند به او دو میلیون تومان پاداش می دهد .
عامل : کسی که کار مورد نظر را انجام می دهد ، عامل است . عامل می تواند یک فرد معین باشد یا فرد یا افراد نامعینی باشند.همانطور که در مبحث اقسام جعاله بیان شد.
جُعل : دستمزد و اجرتی که باید پرداخت شود .
- به موجب ماده 565 قانون مدنی:
(تا زمانی که عمل به اتمام نرسیده، هر یک از طرفین میتوانند عقد را به هم بزنند، ولی اگر جاعل در اثنا و حین انجام عمل توسط عامل تصمیم بگیرد که یک طرفه عقد را بر هم زند، باید اجرت المثل عمل عامل را بدهد).
مفهوم این ماده این است که انجام کار موجب لازم شدن عقد میگردد و نمیتوان بعد از انجام کار و قبل از تسلیم، عقد را فسخ نمود. - جعاله عقدی معوض است در واقع جعاله نوعی سفارش کار است و همان طور که در ماده ۵۶۱ قانون مدنی آمده، عبارت از التزام شخصی به ادای اجرت معلوم است. عامل وقتی مستحق اجرت و دستمزد است که مال متعلق جعاله را تسلیم کرده یا عمل متعلق جعاله را انجام داده باشد.
- کاری که به موجب قرارداد جعاله درخواست میشود، باید مشروع و عقلایی باشد، اگر شخصی برای عمل خلاف یا مجرمانه یا برخلاف اخلاق حسنه، ملتزم به دادن اجرت شود، عقد جعاله باطل است.مثل رشوه دادن برای گرفتن وام برای جاعل توسط عامل.آموزش مهارت و فنون حقوقی
- لزومی ندارد عمل مورد نظر و حتی اجرت مورد نظر از همه جهت روشن و معین باشد به عنوان مثال اگر کسی ملتزم شود که هر کس کیف پول گمشده او را پیدا کند نصف پول پیدا شده را به عنوان پاداش به او میدهد.
جعاله در تسهیلات بانکی
هر شخص اعم از حقیقی یا حقوقی که واجد شرایط عمومی اخذ تسهیلات بانکی و همچنین دارای شرایط خاص مربوط به عقد جعاله باشد با رعایت ضوابط مربوط به اعطای تسهیلات میتواند از تسهیلات جعاله استفاده کند. تسهیلات جعاله در دو بخش کلی:
- جعاله برای اجرای طرحهای مختلف
- جعاله ساختمانی (احداث مسکن در املاک فاقد سابقه ثبتی و برای تعمیرات واحدهای مسکونی) قابل پرداخت است.
سقف تسهیلات اعطایی معادل 80 درصد هزینه برآورد شده و حداکثر تا سقف مجاز تعیین شده (حسب مورد) است. 20 درصد هزینههای برآورد شده برای انجام کار توسط متقاضی تامین و نرخ سود وام جعاله با توجه به بخش فعالیت متقاضی تعیین میشود.
همچنین نرخ جریمه تاخیر براساس بخشنامههای صادره (معادل نرخ سود تسهیلات اعطایی به اضافه شش درصد) تعیین خواهد شد. در نظر داشته باشید که مدت انجام و تسویه مطالبات ناشی از جعاله (به استثنای طرحهای تولیدی، خدماتی و تعمیر مسکن)، حداکثر دو سال است.تعویض وثیقه چیست ؟ بهمراه فیلم آموزشی
تسهیلات جعاله در رابطه با انجام کارهایی است که تحقق آن نیاز به تامین منابع مالی توسط بانک داشته و در بخشهای مختلف به شرح زیر قابلیت استفاده دارد.
بانک مسکن همچنین به منظور تعمیر یا تکمیل واحدهای مسکونی اقدام به پرداخت تسهیلات جعاله برای موارد زیر میکند:
- جعاله تعمیر: حفر یا ترمیم چاه، سرویس حمام و آشپزخانه و دستشویی، ترمیم یا آسفالت پشتبام، کاشیکاری، جابهجایی درها و پنجرهها، لولهکشی و سیستم گرمایش و سرمایش، تعمیرات جزیی داخل ساختمان، رنگ و نقاشی، خرید انشعاب آب و برق، لولهکشی آب و گاز و ترمیم سیمکشی معیوب ساختمان.
- جعاله تکمیل: حیاطسازی، نردهکشی، کاشیکاری، موزاییککاری، لولهکشی گاز و آب و نصب تاسیسات سرمایش و گرمایش. کابینتگذاری، تکمیل زیرزمین، حفرچاه، نصب موکت، پارکت سرامیک و تغییرات داخلی ساختمان.
اسماعیل وفایی سردفتر و مدیر آموزشگاه حقوقی وفاگستر ویدیوی ذیل را در خصوص جعاله تهیه نموده است و به مخاطبین محترم تقدیم می نماید.
فیلم های زیر را ببینید
تشریح کامل عقد جعاله بهمراه فیلم آموزشی
سوالات متداول
جعاله عبارت است از التزام شخصی، به پرداخت اجرت و پاداش معلوم در مقابل عملی، اعم از اینکه عامل، معین باشد یا نه.
شخص متعهد را جاعل و طرف مقابل که کار را انجام میدهد عامل، و اجرت را جُعل مینامند. برای مثال شخصی میگوید اگر کسی حیوان یا ماشین را پیدا کرد، 200 هزار تومان به او پاداش میدهم، به این عمل جعاله گفته میشود.
طبق ماده 561 قانون مدنی در تعریف جعاله : اگر کسی به دیگری گفت فلان کار را برای من انجام بده ، چه این شخص معین باشد چه نباشد ، باید اجرت او را بپردازد.پس از این جهت قانونگذار جعاله را به دو نوع خاص و عام تقسیم کرده است.در مورد اول حتما شخص خاص و مورد نظر باید کار را انجام دهدو در مورد جعاله عام فقط انجام عمل مهم است نه شخص انجام دهنده.مثل پیدا کردن کیف پول توسط هر شخصی در ازای پرداخت پاداش
عامل وقتی مستحق اجرت و دستمزد است که مال متعلق جعاله را تسلیم کرده یا عمل متعلق جعاله را انجام داده باشد.
به موجب ماده 565 قانون مدنی تا زمانی که عمل به اتمام نرسیده، هر یک از طرفین میتوانند عقد را به هم بزنند، ولی اگر جاعل در اثنا و حین انجام عمل توسط عامل تصمیم بگیرد که یک طرفه عقد را بر هم زند، باید اجرت المثل عمل عامل را بدهدمفهوم این ماده این است که انجام کار موجب لازم شدن عقد میگردد و نمیتوان بعد از انجام کار و قبل از تسلیم، عقد را فسخ نمود.
کاری که به موجب قرارداد جعاله درخواست میشود، باید مشروع و عقلایی باشد، اگر شخصی برای عمل خلاف یا مجرمانه یا برخلاف اخلاق حسنه، ملتزم به دادن اجرت شود، عقد جعاله باطل است.مثل رشوه دادن برای گرفتن وام برای جاعل توسط عامل یا پرداخت مبلغی برای ضرب و شتم شخص دیگری.
هر شخص اعم از حقیقی یا حقوقی که واجد شرایط عمومی اخذ تسهیلات بانکی و همچنین دارای شرایط خاص مربوط به عقد جعاله باشد با رعایت ضوابط مربوط به اعطای تسهیلات میتواند از تسهیلات جعاله استفاده کند که معمولا برای تعمیر یا تکمیل ساختمان میباشد و در حال حاضر یکی از تسهیلات بانکها بخصوص بانک مسکن بشمار میرود که با خرید اوراق غیر سپرده میتوان وام جعاله را دریافت کرد.
وام جعاله بانک مسکن در حال حاضر بمبلغ چهارصد میلیون ریال می باشد که از طریق خرید اوراق غیرسپرده از بانک می باشد و بازپرداخت آن در حال حاضر پنج ساله می باشد.سود این وام 17/5 درصد میباشد و باید شخص وام گیرنده(خریدار) یک ماه پس از انعقاد عقد جعاله و دریافت چک 40 میلیونی اقدام به پرداخت اقساط نماید.وام جعاله در 2 مورد تکمیل و تعمیر ساختمان به خریدار اعطا میشود.