اسقاط کافَه خیارات و استثنائات آن

اسقاط کافَه خیارات و استثنائات آن چیست؟ انواع خیارات و ویژگی آنها در قانون کدام است؟ خیار چیست؟ خیار اختیاری است که برای یکی از طرف های قرارداد و یا هر دو طرف قرارداد وجود دارد، بر مبنای خیار شخص می تواند در صورت حصول شرایط خاص قراردادی را که به مرحله ی انعقاد رسیده است را فسخ نماید. نکته ای که باید بدان اشاره کرد این است که: خیارات مخصوص عقود لازم هستند و در عقود جایز راه ندارند.
خیارات دارای دو مبنا هستند:

1.  مبنای قانونی: مبنای قانونی بدین معناست که طرفین در قرارداد خود، بدون آنکه وجود یک خیار را مقرر کنند، قانون به دلایل خاصی از قبیل وجود عیب در موضوع قرارداد، یا تدلیس طرف مقابل، تخلف طرف مقابل از شروط ضمن عقد و غیره خیار فسخی منعقد می کند.
2. مبنای قراردادی : مبنای قراردادی خیار عبارت است از اینکه طرفین در قرارداد خود، خیار فسخ را برای مدتی معین و مشخص تعیین می کنند.

انواع خیارات:

خیارات از حیث مدت زمان:

• خیار مجلس
• خیار حیوان
• خیار شرط

در ادامه به توضیح هریک از خیارات مذکور خواهیم پرداخت.

خیاراتی که باید فوراً اعمال شود:

باید در مقاله اسقاط کافَه خیارات و استثنائات آن به انواع خیارت که باید فورا نسبت به فیخ آن اقدام کرد اشاره ای داشته باشیم و در نهایت عواقب عدم اجرای خیارات مذکور را بیان خواهیم نمود.

1. خیار رؤیت و تخلف از وصف
2.  خیار غبن
3.  خیار عیب
4.  خیار تدلیس

منظور از این که فورا باید اعمال شود آن است که  طرفین قرار داد درصورت علم و آگاهی به به غبن فاحش یا عیب موجود در کالا یا دروغ و نیرنگ و فریب کاری طرف مقابل باید سریعا بلافاصله باید نسبت به فسخ قرارداد اقدام کند ضمانت اجرای این نکته آن است در خیارات فوری در صورت عدم اقدام فرد این خیارت و حق فسخ معامله از ایشان فسخ می شود.

خیاراتی که مؤعد معین ندارند:

1. خیار تأخیر ثمن
2. خیار تعذر تسلیم
3.  خیار تفلیس
4.  خیار تبعض صفقه
5.  خیار تخلف از شرط

در ادامه مقاله اسقاط کافَه خیارات و استثنائات آن به توضیح خیاراتی که موعد معین ندارند نیز خواهیم پرداخت با ما همراه باشید.

توضیحات انواع خیارات

• خیار مجلس: زمانی که هر دو طرف در مجلس قرارداد حضور دارند و هنوز مجلس عقد قرارداد از بین نرفته است هر یک از طرفین قرارداد می توانند عقد قرارداد را فسخ کنند.
• خیار حیوان: اگر موضوع قرارداد معامله و خرید و فروش حیوان باشد مشتری در قرارداد می تواند تا 3 روز قرارداد را فسخ نماید.
• خیار شرط: خیار شرط به خیاری اطلاق می گردد که در ضمن عقد قید گردد یکی از دو طرف قرارداد و یا هر دو طرف قرارداد یا حتی شخص ثالثی بتواند در مدت زمان معینی قرارداد را فسخ نماید.
• خیار رؤیت و تخلف از وصف: این نوع خیار در ارتباط با قراردادی است که، یکی از طرفین قرارداد، مال را ندیده است، آن مال را مورد معامله قرار دهد و پس از معامله متوجه گردد که آن مال مورد معامله آن وصف را نداشته است.
• خیار غبن: ممکن است عوضین تعادل برقرار نباشد، در نتیجه عدم تعادل میان عوضین یکی از اشخاص در معامله دچار ضرر گردد. یعنی شخصی مال را خیلی ارزان بفروشد یا خیلی گران بخرد در نهایت شخص متضرر می تواندبا استناد از عدم علم کافی به قیمت بازار و غبن و ضرر و زیانی که به آن وارد شده، قرارداد را فسخ نماید.دوره های آموزش دفتر اسناد رسمی ویژه بازار کار

• خیار عیب: چنانچه از نام خیار عیب پیداست، هنگامی که موضوع مورد معامله دارای عیب باشد، طرف مقابل معامله میت واند عقد را فسخ نماید. مانند آنکه متوجه شود متور خودرویی که خریده است عیب و ایراد فنی دارد یا هر مشکل دیگری که در خرید شما تاثیر بگذارد به گونه ای که اگر آن عیب را می دانستید ممکن بود اصلا خریدی انجام ندهید. طرف مقابل علاوه بر فسخ عقد، اختیار گرفتن ارش را دارد. که عبارت است از تفاوت بهای کارشناسی مال صحیح و مال معیوب.
• خیار تأخیر ثمن: هنگامی که سه روز از پرداخت وجه مورد معامله بگذرد و مشتری از پرداخت امتناع ورزد فروشنده می تواند تحت عنوان عدم پرداخت وجه توسط مشتری بیع را فسخ نماید.
• خیار تعذر تسلیم: اگر در معاملات معوض، یکی از طرفین نتواند یا نخواهد مالی را که تسلیم آن را بر عهده دارد، به طرف دیگر تسلیم کند یا تعهدی را که بر عهده دارد انجام دهد دیگری می تواند معامله را فسخ کند.
• خیار تبعض صفقه: زمانی است که یک بخش از عقد صحیح و مطابق قانون باشد به طوری که بخش دیگر باطل است طرف مقابل معامله می تواند نسبت به فسخ قرارداد اقدام نماید.

خیار تَفلیس:

اگر در یک معامله ی معوض، شخصی که کالا را به او انتقال داده ایم، بعد انعقاد قرارداد ورشکست شود و هنوز مبلغ را به او پرداخت نکرده باشیم:
سه حالت وجود دارد:

1.  اگر ثمن عین معین باشد: معامله قابل فسخ نخواهد بود. زیرا به محض انعقاد قرارداد فروشنده مالک ثمن است و میتواند آن را به قبض خود درآورد.
2. اگر ثمن کلی در معین یا کلی فی الذمّه باشد و ورشکستگی بعد از تعیین مصداق ثمن توسط خریدار رخ دهد: معامله قابل فسخ نخواهد بود. زیرا به محض تعیین مصداق، فروشنده مالک ثمن است
3.  اگر ثمن کلی در معین یا کلی فی الذمّه باشد و هنوز تعیین مصداق نشده باشد: در این حالت بایع باید برای دریافت ثمن در صف غرماء داخل شود و از همین رو ممکن است برای او خیار فسخ ایجاد شود. به این خیار، خیار تفلیس گفته می شود.

خیار تدلیس و نکات مهم حقوقی آن

یکی از خیارات بسیار مهم و کاربردی که باید در مقاله اسقاط کافَه خیارات و استثنائات آن  باید به آن اشاره کرد خیار تدلیس است. خیار تدلیس زمانی بیان می شود که یکی از طرفین معامله نسبت به طرف مقابل فریب، نیرنگ و تدلیس شده است. این خیار ویژه عقد بیع نیست و در سایر عقود نیز یافت می شود.در خیار تدلیس طرف مقابل نیز باید دچار فریب شده باشد. زمانی تدلیس واقع می شود که تدلیس از جانب فرد مقابل صورت گرفته باشد.

اسقاط کافه خیارات و استثناء آن :

1.  اسقاط خیارات بعد از انعقاد عقد: در این صورت کلیه ی خیارات قابل اسقاط هستند. به عبارت دیگر شخص دارنده ی خیار می تواند با طیب خاطر و رضایت از اعمال خیار صرف نظر کند.
2.  اسقاط خیارات در ضمن عقد: در ضمن عقد می شود خیار را ساقط کرد جز خیارات: تدلیس، تفلیس، تعذر تسلیم.
   نکته ی بسیار مهم که باید به آن اشاره کرد، اسقاط خیار تدلیس خلاف نظم عمومی و اخلاق حسنه است و اسقاط خیار تفلیس و تعذر تسلیم خلاف عدالت معاوضی می باشد.

با توجه به مقاله فوق می توان به چنین نتیجه ای دست یافت که، خیار نوعی اختیار است برای یکی از طرفین ایجاد می گردد و او می تواند در صورت وجود شرایط آن قرارداد را فسخ نماید خیارات دارای اقسام گوناگونی است که در راستای مقاله بدان اشاره کردیم. در ادامه این مقاله اسماعیل وفایی سردفتر و مدیر آموزشگاه حقوقی وفاگستر کتاب آموزش تخصصی و کاربردی کار در دفاتر اسناد رسمی ویدیوی آموزشی ذیل را تهیه نموده که تقدیم مخاطبین عزیز می گردد.

فیلم آموزشی اسقاط کافَه خیارات و استثنائات آن

سوالات متداول